غارهای فرسایشی

غارهای فرسایشی  

 

به غارهائی گفته می شوند که بر اثر عمل فرسایشی آب یا باد شکل می گیرند. بر اثر برخورد باد یا آب به صخره ها، اجزای کوچکی که توسط آن ها حمل می شوند بتدریج صخره ها را می خراشند و شکل می دهند. بر روی قسمت های نرم تر و ضعیف تر صخره ها، این عمل راحت تر صورت می گیرد و کم کم منفذی برای جریان آب درست می شود 

 

غارهای فرسایشی درهمهٔ انواع سنگ ها می تواند ایجادشود. از گرانیت های سخت تا سنگ های آهکی. در عمل، غارهای فرسایشی می توانند زمان ایجاد غارهای محلولی را سریع تر کند

انواع مختلف غارهای فرسایشی: غارهای یخی، غارهای فرسایشی صخره های سخت، غارهای بادی، غارهای لوله ای خاکی 

 

غار یخی در گرینلند  

غارهای یخی  

 هنگامی که آب بر روی یخچال های طبیعی جاری می شود، به علت گرم تر بودن آب از دمای یخ، سطحی که با یخ تماس دارد را، ذوب کرده و به پائین جاری می شود. اغلب شکل های پیچی و حلزونی شکل بر روی دیوارها وسقف یخچال ها درست می کند و با فرماسیون های یخ تزئین می کند. این نوع غارها به خاطر جنس خود،وسعت می یابند یا ذوب می شوند. به ویژه به خاطر پدیدهٔ گرمائی زمین در این دوران، طول خیلی از این غارها کوتا ه شده و یا کاملاً ناپدید شده اند 

 

کالیفرنیا - امریکا  

غارهای فرسایشی صخره های سخت 

بعضی از غارهای بسیار جالب فرسایشی، در صخره های گرانیتی درست شده اند. درغرب امریکا، صدها متر پاساژهای زیبا از این گونه سیستم غاری، بر اثرعمل فرسایش آب، درست شده اند 

 

غارهای بادی 

ماسه سنگ ها به طور طبیعی سائیده می شوند. در بعضی از مناطق، باد باعث کنده شدن ذرات ماسه سنگ ها شده و غارهای بزرگی درست می کند. اما این غارها وسیع و یا عمیق نیستند. آب می تواند در شکل گیری این غارها نقش کمکی داشته باشد. آب، کربنات موجود در سمنت را که باعث چسبیدن سنگ ریزه ها به یکدیگر می شوند، را درخود حل کند. به این ترتیب سنگ تغییر شکل داده و بتدریج غار شکل می گیرد 

 

غارهای لوله ای خاکی 

یکی از عمومی ترین نوع غارهای فرسایشی، در صخره های نرم و یا گِلی درست می شوند. به این نوع غارها، لوله های خاکی و یا غارهای رسُی می گویند. بیشتر در مناطق خشک وبایر درست می شوند. این غارها بر اثر نیروی آب بر روی صخره های نرم درست می شوند. در مناطق آهکی هم می توان از این نوع را پیدا کرد.می توان آن ها را غارهای کاذب هم نامید، زیرا بر اثرپروسهٔ حل شدن یا رسوبی ایجاد نمی شوند. در زیر نمونه هائی از غارهای فرسایشی را مشاهده می کنید 

  

 

گردآوری و ترجمه: شراره غازی 

غارهای تونلی

  غارهای تونلی لاوا

 

متاًسفانه خیلی از غارهای تونلی لاوا و محتویات آن ها توسط ما انسان ها، خراب یا کاملاً برای همیشه نابود شده اند. البته هنوز ما این امکان را داریم که غارهای باقی مانده را حفظ کنیم. هنگامی که به داخل غارهای لاوا می روید، خیلی مهم است که به جنبه های زمین شناسی، باستان شناسی و زیست شناسی آن ها اهمیت ویژه بدهید. چیزهائی که صدها سال برای درست شدن آن ها وقت صرف شده است، می توانند بر اثر فقط یک بی دقتی ساده، در یک لحظه نابود شوند. چیزهائی که هیچ جایگزینی ندارند. بعضی از این غارها ارزش باستان شناسی دارند و در بعضی از فرهنگ های قدیمی، به عنوان مرکز مراسم مذهبی مورد استفاده قرار می گرفته اند و یا ورود آدم های معمولی به داخل آن ها ممنوع بوده است  

  

چگونه می توان به نگهداری و حفظ غارهای لاوا و محتویات آن ها کمک کرد

از دهانهٔ آتشفشان ها و تونل های لاوا، برای ریختن زباله ، فاضلاب، روغن و دیگر مواد آلوده کنندهٔ محیط زیست استفاده نکنید

هیچ گاه در غار یا در نزدیکی ورودی آن، آتش روشن نکنید

فرماسیون های داخل غار را خراب نکنید

بر روی دیوار غار ها چیزی ننویسید

هر چیزی را که داخل غار پیدا می کنید، مثل استخوان یا رسوبات، همان جا بگذارید

به غار به عنوان مسکن بعضی از جانداران احترام بگذارید و به محل زندگی آن ها و خود جانداران، صدمه نزنید

اگر شاهد تخریب غارها هستید، آن را سریع به مراجع مربوط گزارش دهید

به طور فعال در تشکیل مراکز حفظ محیط زیست و حفظ غارها شرکت کنید و با بالابردن سطح دانش و اطلاعات علمی خود، بهترین راه های عملی را برای حفظ غارها، به مسئولین پیشنهاد دهید 

 

این نوع غارهادرجاهائی از کرهٔ زمین یافت می شوند که لاوای مذاب از داخل زمین به سطح رسیده و بر روی زمین جاری می شود. عمیق ترین و طولانی ترین غارتونلی لاوا که تا کنون شناخته شده است، در »بیگ آیلند « یا »جزیرهٔ بزرگ« در هاوائی قرار دارد. شکل بالا بر اساس این غار طراحی شده است 

 

هنگامی که لاوا ازدهانهٔ آتشفشان ها جاری می شوند، لایه های بیرونی آن سرد می شود. لاوا در قسمت های پائین تر، درمجراهای لوله ای شکل، به جریان خود ادامه می دهد. در هاوائی این تونل تا حدود ۸۰ کیلومتر است. در دهانهٔ آتشفشان، جائی که تونل لاوا به سطح زمین می رسد، لاوای مذاب در لبه های دهانهٔ خروجی جمع می شوند و بتدریج سرد می گردند

تونل های غارهای لاوا، ویژگی های مشابهی با غارهای آهکی دارند. به طور مثال وجود استالاکتیت ها، استالاگمیت ها و گل سنگ ها. بخش اصلی شکل غار، در دورهٔ اولیهٔ سرد شدن و هنگامی که هنوز فعال بوده، بوجود آمده اند. رسوبات املاح معدنی در مرحلهٔ بعدی درست شده اند، مثل کلسیت ها، رسوبات آهکی، کریستال های کلسیت. لازم به ذکر است که میزان این رسوبات از نظر بزرگی و مقدار، خیلی کمتر از میزانی است که در غارهای آهگی پیدا می شوند 

 

 

مرحلهٔ تولد یک غار لاوا

در مناطق آتشفشانی، درنزدیگی دهانهٔ آن که جریان لاوا به بیرون می ریزد، این تونل ها شکل می گیرند. در جاهائی که صخره ها، ذغال ها و خاکستر ها به بیرون رانده می شوند، تونل درست نمی شود. در داخل لاوای مذاب دو مکانیسم اصلی برای ایجاد تونل عمل می کنند. در یک نوع آن سطح بیرونی و بالای جریان مذاب لاوا، بتدریج سرد می شود، اما در لایهٔ زیرن آن لاوای مذاب به جریان خود ادامه می دهد. لاوای سرد شده، مثل دیواره ای از قسمت مذاب پائین جدا می شود. قسمت بالائی لاوای مذاب، در تماس با قسمت سرد شده، کمی گرمای خود را از دست می دهد. در نوع دیگر، تونل هائی که لاوای مذاب از درون آن ها می گذرند، سقف بالائی خود را ذوب کرده و یک سقف مذاب درست می کند  

 

درجائی که به آن دهانهٔ آتشفشان گفته می شود، سرانجام به بیرون ریخته و در بیرون شروع به سرد شدن می کند. در مسیر حرکت لاوای مذاب در داخل تونل، شکل های مختلفی ایجاد می شود

برحسب سرعت لاوا، مسدود شدن مسیر، تغییر مسیر تونل بر اثر عوامل خارجی مثل ریزش صخره ها و مسدود شدن راه باعث ایجاد راه های مختف، شکل های مختلف و طبقات مختلف می شود  

 

درتونل هائی که در نزدیکی سطح زمین هستند، گاهی مواقع می توان شاهد ریشه های درختانی بود که در سطح زمین رشد می کنند. این ریشه ها از سقف تونل به کف آن می رسند و به زمین فرو می روند. حفظ آن ها کمک به ادامهٔ زندگی درختان سطح

بیرونی می کند و در عین حال این ریشه ها بخشی از ساختمان و حیات داخل غار هستند که به هیچ وجه نبایستی آسیب ببینند 

 

گردآوری وترجمه:شراره غازی

غارهای دریایی

 

 

 غار آبی رنگ - ایتالیا Blue-Grotto 

 

غارهای دریائی براثرواردشدن نیروی فرسایشی آب اقیانوس ها، دریا ها و یا دریاچه ها، به بخش های ضغیف سواحل صخره ای، درست می شوند. شکستگی ها، ترک ها و شکاف ها، صخرها را آسیب پذیر می کنند و از شدت مقاومت آن ها در این قسمت ها می کاهند. در مجموع این صخره ها را به سه دسته می شود تقسیم کرد: ۱- صخره هائی از جنس های متفاوت، که در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و درجهٔ سختی بعضی ها بیشتر از دیگری است ۲- در درزهای یک صخرهٔ قوی و محکم، رسوبات و ترکیباتی که سریع تر فرسایش می یابند، نفوذ کرده و محکم می شوند. براثر حرکات آب، این بخش سریع تر از بین رفته و فضای خالی ایجاد می شود. این شکل، معمولی ترین نمونهٔ صخره ها هستند ۳- صخره های رسوبی که از لایه های مختلف رسوبی درست شده اندو لایه ها، درجهٔ سختی متفاوت دارند

غارها می توانند درابتدا از یک شکاف کوچک درست بشوند که امواج آب، بتدریج در آن نفوذ می کنند. هر موج می تواند با اعمال نیروی زیادی - نیروی وزن و فشار آب ونیروی هوای متراگم – آن منفذ کوچک را، بتدریج بزرگ تر کند. ماسه ها و سنگ هائی که آب آن ها را با خود حمل می کنند، نیز مثل یک نیروی اضافی، به فرسایش دیواره های سوراخ حفرشده، کمک می کنند

شکل غارهای دریائی مثل غارهای حل شده یا لاوائی – که توضیحات آن ها هم در همین بخش آمده است- می باشد. گاهی می توان در آن ها گل سنگ یا استالاگمیت های کوچک هم پیدا کرد. در صخره های ماسه ای و یا بازالت ها می توان از این نمونه ها بیشتر دید

غارهای دریائی در تمام دنیا وجوددارند و شاید از نظر تعداد از همهٔ انواع غارها، بیشتر باشند 

 

ورودی غار آبی رنگ - ایتالیا 

 

Merlin's Cave - عکس از یوخن دوکک - غار مرلین 

 

منطقهٔ ورودی غار

با شیوه های گوناگون می توان به اکتشاف غارهای آبی پرداخت. با کایاک یا قایق های کوچک دیگر، با شنا کردن به داخل آن ها، با راه رفتن روی قسمت هائی از کف غار، که موقع پائین رفتن آب، از زیر آب بالا می آیند. موقع رفتن به داخل غارها، از کلاه غارنوردی استفاده کنید و شرایط غار را قبل از رفتن به داخل آن، خوب مطالعه و بررسی کنید، بویژه در غارهائی که فعال هستند. به خاطرداشته باشید که شدت نیروی موج ها و میزان بالارفتن آن ها در ورودی غارها، بیشتر می شود

بر حسب فصل سال و موقعیت مکانی غار، داخل غارهای آبی، می تواند خشک، مرطوب و یا پرآب باشد 

 

استرالیا- تاسمانیا - غار دریائی گرانیت 

 

حیات در داخل غارهای آبی

در داخل این غارها، برروی دیوارهای غار، یا کف آن می توان موجودات زنده را پیدا کرد. در داخل آب آن ها، می توان انواع ماهی های دریائی را که به آن جا شنا کرده اند، دید. در قسمت های تاریک این غارها، می توان ارگانیسم هائی متفاوت با قسمت روشن دریا دید. مثلاً در سواحل کالیفرنیا، خزه های سبز رنگ در قسمت روشن غار دیده می شود که در بخش تاریک آن، خزه ها سفید هستند، زیرا نورخورشید دریافت نمی کنند. اگر غاردریائی عمیق باشد، شاید بتوان کوسه ماهی های کوچک را هم پیدا کرد

معروف ترین غارهای دریائی

غار آبی رنگ در جزیرهٔ کاپری ایتالیا و غارفینگالز در انگلستان -که برروی رسوبات بازالت درست شده است- از غارهای آبی معروف دنیا هستند  

  

غار آبی رنگ- ایتالیا 

 

طولانی ترین غارآبی شناخته شده در دنیا، در جزایر سانتا کروز در کالیفرنیا - امریکا قرار دارد. ۳۷۴ متر طول دارد. فضای داخل آن به قدر کافی بزرگ است که یک قایق به طول ۱۲ متر در داخل آن حرکت کند. دهانهٔ ورودی آن نزدیک ۴۰متر بلند است 

 

 

Fingals-Cave - غارفینگالز  

 

کوبا - غار دریائی 

 

 

 

گردآوری وترجمه:شراره غازی

حل شدن املاح معدنی وپیدایش غارها

 

 

Solution Caves

در این عکس شکل های مختلف تشکیل غار وسنگواره های داخل آن، نشان داده شده است. در این مقاله متوجه تنوع این رسوبات خواهید شد

این نوع غارها، بر اثرحل املاح معدنی موجود در صخره های سطح زمین، توسط اسید داخل آب، ایجاد می شوند. زمین های صخره ای که در آن ها غارها شکل می گیرند، از جنس سنگ های کربنات هستند مثل سنگ هائی با ترکیبات آهکی، دولومیت، مرمر یا گچ. در خیلی از مواقع این ترکیبات مثل چسب، دانه های ماسه و سنگ ریزه را به یکدیگر وصل می کنند و به این ترتیب سنگ های بزرگ درست می شوند

معمولاً غارها در جاهائی تشکیل می شوند که این صخره ها، در زیر سطح آب قرار گرفته باشند. بعد از مرحلهٔ حل ترکیبات کربنات توسط آب و ایجاد غار، سطح آب بتدریج پائین می رود و از طریق منافذ ریزی، هوا به داخل غار وارد می شود.شکل ها و فرم های معدنی، بتدریج و در مرحلهٔ بعدی ایجاد می شوند. در این قسمت با مهم ترین اصطلاح ها و متداول ترین اشکال رسوبات داخل غارها، آشنا می شوید. موضوع ها بر حسب حروف الفبای لاتین، تنظیم شده اند



Anastomosis

به شکل گیری یک شبکه متشکل از شاخه ها، شعبه ها، اتصال و ارتباط کانال های زیرزمینی در یک سطح افقی را می گویند.این شبکه غار یا راهروئی بر اثر حل تدریجی و در مسیر آرام جریان آب که بر روی یک سطح افقی در زیر زمین وجود داردو یا ترک ها وشکستگی های موجود در سنگ های آهگی ، ایجاد می شود. بر حسب ساختار سنگ ها قطر تونل ها متفاوت است . یک قطر می تواند حداقل ۱۰۰ میلی متر و شبکه ای از تونل ها، صدها متر باشد. بلند ترین نوع آن ۴ کیلومتر، با پاساژهای برفی، کلسیت سفید و کانال های آبی درغار »فورت ستان تون« در نیومکزیکو قرار دارد 


 

ادامه مطلب ...

اطلاعیه کمیته غارنوردی نیشابور

کمیته غارنوردی نیشابور در ادامه برنامه های آموزشی خود طبق تقویم این جمعه ۱۳۹۰/۳/۲۷ برنامه آموزش کروکی برداری از غار یا maping را در یکی از غارهای نیشابور برگزار می کند. به همراه داشتن کلاه کاسک ولباس یکسره غارنوردی برای حضور در برنامه الزامی است.

جهت ثبت نام واطلاعات بیشتر باشماره 09153522300 تماس حاصل فرمائید.